Tegenlicht
De foto die nooit is gemaakt. Klinkt gek maar je komt ze heel vaak tegen. Foto’s in tijdschriften, billboards, advertenties. Foto’s die nooit puur natuur zijn. Foto’s die nooit gelijk zo uit de carema zijn gekomen. Foto’s die een beetje nep zijn. Zo ook deze foto.
En toch, als je naar de foto kijkt lijkt het helemaal niet zo gek. Drie fietsers, zon in de rug. Beetje je ogen dichtknijpen tegen het felle licht, zonnebril op en door je oogharen zie je de strakblauwe hemel, de bomen die daartegen afsteken en het diepgroene gras. Zou zo maar kunnen. Het beeld heb je veel vaker gezien en toch weet je, het beeld is ongewoon kloppend.
Probeer het maar eens. Pak je telefoon, je camera en fotografeer maar eens recht tegen de zon in. Het resultaat is een zwart beeld met in het midden de lichte stip van wat de zon zou moeten voorstellen. Wat je met je ogen moeiteloos kan zien is voor de techniek van een fotocamera ondoenlijk. Het kan gewoon niet, deze foto is nep. De reden is simpel. Bijna elke camera is ingesteld op een gemiddelde. En dat gemiddelde is een grijze kleur bij een daglicht zonder direct straling van de zon. Gewoon dus een saaie kleur. Schoenmaatje 42, maatje M. Zolang je dat hebt kan de camera er prima mee overweg. Maar wil je zowel de felle zon in beeld hebben als het landschap goed uitgelicht, waarbij ook de schaduwpartijen mooi in beeld komen, dan laat de techniek je in de steek. De verschillen tussen licht en donker zijn gewoonweg te groot. Technisch gezegd: een camera kan ongeveer 2 stops licht aan en meer niet.
En wat als je nu toch dit beeld wil maken? Dat kan op drie manieren. Of je maakt twee foto’s waarbij de ene keer de zon goed is uitgelicht en de andere keer de fietsers en je plakt deze over elkaar heen. Tien jaar geleden was dat de methode. Heb je een flitser bij je dan kan je helemaal los gaan. Met de flitser licht je de donkere delen bij zodat ze mooi zijn uitgelicht. Maar niet elke fietsende fotograaf heeft een flitser bij zich en dan ben je aangewezen op je computer. Je maakt de foto in RAW en gaat met Photoshop aan de slag. Wat je met je computer eigenlijk doet is de tekortkomingen van je camera opheffen door de donkere delen van de foto lichter te maken en de lichte delen een beetje meer donker. En daarna komt een bewerkte foto een stukje meer richting de werkelijkheid, ondanks dat die werkelijkheid pas ontstaat achter het beeldscherm.
